Hai xa unhas semanas, durante as vacacións de semana santa,
vendo que o confinamento se ía alongar máis tempo, comecei a pensar en como
axudar ao alumnado neste momento tan duro para eles, e para todxs.
Demasiados días “enclaustrados” nas 4 paredes dos seus fogares.
Demasiado tempo sen poder saír ás rúas, sen respirar aire puro, sen sentir a
liberdade da que agora non gozamos.
Como saír se se non podemos? Como escapar da rutina? Como
movernos a outros lugares sen poder poñer un pé fóra da casa? Como?
Como mestra, tíveno claro, a mellor opción, a que estaba ao
alcance das nosas mans eran... OS LIBROS!
A ocasión veume de cara... ABRIL,
o mes do libro e da lectura. Así que decidín escribir esta pequena historia
pensando en que sirva de motivación para todo o alumnado e que atopen entre as
páxinas dos libros a vía de escape que tanto precisan nestes intres. E ao mesmo
tempo que creen un hábito que perdure durante toda a súa vida.
“Os LIBROS son
o avión, o tren, o camiño.
Son o destino e a viaxe, Son o fogar”.
Anna
Quindlen
CANDO PODEREMOS
SAÍR?
- Miña nai, cando poderemos saír?
A nai mirou atentamente a cariña da súa cativa.
A pequena ficaba inmóbil fronte a ela, cos seus grandes
ollos fixos, observándoa e agardando unha resposta, que por desgraza non foi a
que desexaba escoitar.
- Miña nena – suspirou, anicouse e pousou as súas mans
nas meixelas da súa filla, mentres a aloumiñaba – polo momento, seguimos sen
poder saír.
Os ollos da pequena enchéronse de bágoas. Grandes bágoas
que comezaron a escorregar rapidamente, e antes de que chegaran ás súas
meixelas, aínda suxeitas pola súa nai, zafouse, berrou e marchou correndo para
o seu cuarto, onde se deixou caer sobre o seu leito, boca abaixo, coa faciana
cuberta polos seus brazos a modo de escudo sobre o que se protexeu para deixar
saír toda a rabia e angustia que sentía despois de escoitar as palabras que
saíran da boca da súa nai.
Máis para a nai, non fora mellor...
Ver á súa pequena así, rompíalle a alma. Non era quen de
conter o seu propio lamento. Malia todo, quería achegarse ao cuarto para calmar
e arrolar á súa cativa.
Polo camiño, unha man engurrada e cos ósos marcados por
mor da artrose, detívoa. A lela Rosalía, que o observara todo, atenta, calada,
sentadiña no seu tallo, fillo un aceno, co que a nai comprendeu que xa ía ela.
A lela Rosalía, era a bisavoa da cativa. Unha velliña
pequeneira, tan pequena que á súa cadeira tiveron que cortarlle un anaco das
patas para que fose da súa medida. Vestía sempre de negro, pois gardaba loito,
xa non sabía dende cando. Tiña o cabelo branco, tan branco como a capa da xeada
que cobre os campos no inverno. Sempre levaba o pelo recollido nunha trenza que
envolvía nun perfecto moño e escondía baixo o seu pano.
A lela Rosalía non che era de moitas palabras, mais, as
que dicía... sentenciaban!
O seu rostro transmitía tranquilidade e dozura. As
engurras que debuxaban a súa cara dábanlle un aspecto de tenrura que che
empuxaba a “achuchala”. E ela, ben que se deixaba!
Cando a lela entrou no cuarto, a cativa ergueu un pouco a
cabeza, o xusto para ver quen irrompía. Ao ver á lela Rosalía, sentada ao seu
carón, deu un chimpo e buscou consolo entre os seus brazos.
A velliña acolleu á súa bisneta no colo, apertouna forte
e comezou a acariñala.
- Miña rula, meu amoriño, temos que seguir sendo
responsables e ficar na casa para loitar contra este virus do demo que aínda
anda a facer das súas por aí fóra.
- Pero lela, eu non quero estar máis na casa, preciso
saír a xogar fóra, boto de menos aos meus amigos, quero volver á escola...
Ademais, estou aburrida!
A bisavoa deu unha volta coa mirada a ese cuarto ateigado
de xoguetes. Había de todo... como podía ser que se aburrise con tal cantidade
de cousas?
- Quere que xoguemos a algo?
- Non, quero saír destas catro paredes! – berrou.
E continuou saloucando e descargando a súa rabia contra o
mandil da lela Rosalía.
Así, que non quería seguir nesas catro paredes? A bisa
tiña a solución.
Ergueuse e desapareceu do cuarto, co seu camiñar paseniño
e peculiar.
A curiosidade da cativa, fixo que a seguise.
A bisavoa entrou na súa habitación, abriu o primeiro
caixón sa súa mesa de noite e sacou algo que a pequena non logrou ver ata que a
lela Rosalía se virou.
Era... un libro! Un libro non moi grande, coa cuberta
deteriorada e as follas dunha cor amarelenta escura que revelaba o paso do
tempo.
Sentou nunha butaca (tamén a medida) que había a carón da
súa cama. Unha butaca na que á lela Rosalía lle gustaba pasar parte do día coa
mirada perdida pola fiestra, ollando ao horizonte e pensando nas súas cousas.
A lela deu un par de golpes coas palmas das mans sobre as
súas pernas e a pequena inmediatamente entendeu que a avoiña quería que fose
para o seu colo, e non o dubidou nin un segundo.
Dun chimpo plantouse no colo da velliña e escoitou o que
lle quería contar:
- Meu amoriño, este é o meu máis prezado ben. Este
libriño regaloumo miña nai cando era unha cativa coma ti. Nunca o puiden ler,
pois non aprendín xamais; pero, dende que o teño nas miñas mans, ollo cara as
letras e os debuxos imaxinando as fermosas historias que garda nas súas
páxinas. A ti importaríache lermo?
A pequena ficou abraiada mirando cara a súa lela que a
ollaba con esa tenrura á que a tiña acostumada e que facía que non se lle
puidese negar nada.
Ela sabía que a lela Rosalía viña dunha familia moi
humilde e que dende nena traballaba na casa: coidando os animais, labrando a
terra... e por iso non fora á escola, que era algo moi común par a xente desa
época.
Escoitara moitas veces historias da lela Rosalía cando
rememoraba os anos da súa infancia. Cando tiñan xuntanzas familiares, desas nas
que se xunta unha morea de xente e se come todo o día, a súa avoa Sara (filla
da lela Rosalía e nai da súa nai) sempre lle pedía que as contase e ese era o
único momento no que todos calaban e acougaban para escoitar atentamente á
lela. Pois ela ten a capacidade de contar historias dun xeito tan bonito que
envolve a todos coas súas verbas.
A verdade é que á pequena non lle gustaba moito ler, de
feito, tan só lía o que lle mandaban na escola. Mais, o ollar da súa lela fixo
que non se puidera negar.
Termou do pequeno libro e ollou detidamente a portada que
acollía o título: “Lendas”. Cando o abriu, chamoulle a atención que o libro
estaba escrito a man, igual que os debuxos que acompañaban as historias.
A pequena comezou a ler e sentiu como a lela Rosalía
pechaba os ollos e se deixaba deleitar polo son das palabras que saían dos
beizos da nena. Escoitou, sen perder son, as verbas que contiña o seu tesouro,
ese libro que tantas veces tivera entre as súas mans, ese que tantas veces
imaxinara e que agora estaba descubrindo na voz da súa bisneta.
Sen decatarse, as dúas deixaran a cadeira do cuarto na
que se atopaban, para somerxerse nunha fraga encantada da Galicia de antano.
A medida que lía, podían sentir cada palabra, tocar coa
mente cada paraxe, sentir a cada personaxe ao seu carón...
Sen decatarse remataron a primeira lenda. Cando a cativa parou
de ler, contemplou á súa bisavoa cos ollos repletos de bágoas, embriagada da
emoción.
Non lembraba, na súa curta memoria, ter visto chorar á
lela Rosalía nunca, pois ela era unha muller moi doce e alegre.
Coa voz entrecortada díxolle:
- Grazas miña filla. – E apertouna con forza contra o seu
peito.
Fundíronse nunha aperta chea de sentimento.
A lela Rosalía levantouse, colleu da man á cativa e
dirixiuna cara ó seu cuarto. Achegouse aos estantes baixo a atenta mirada da
súa bisneta. O moble estaba moi desordenado, repleto de xoguetes por todas
partes.
A lela Rosalía comezou a apartar delicadamente os
xoguetes ata que deixou visibles unha morea de libros, que a pequena case nin
lembraba que estaban alí.
Dende había moitos anos, de feito, dende o nacemento da cativa,
a lela Rosalía sempre lle facía o mesmo agasallo... un libro! Mais, a
pequerrecha nunca lle fixera moito caso, porque os outros agasallos eran máis
atractivos para ela. Os xogos de mesa, balóns, coches, bonecas... e, sobre todo,
os xoguetes dixitais foran tapando os libros.
- Miña ruliña, non podemos saír á rúa, máis acabas de
comprobar que si que podemos escapar destas 4 paredes... lendo un libro podemos
viaxar a calquera lugar.
A cativa ficou abraiada contemplando os libros...
- Lela, a partires de agora, lereiche todos os días.
E dende ese intre, a pequena e a lela Rosalía ficaban
xuntas na cadeira a carón da fiestra e viaxaban a mundos descoñecidos e vivían
mil aventuras... sen saíres da casa!
BERENA FONTELA
TURNES
(Abril 2020)
Con agarimo para todo o alumnado do CPI Pontecesures.
Que
atopedes nas páxinas dos libros a porta que vos abre unha aventura cara lugares
fantásticos e aventuras extraordinarias.
Que
cada libro sexa un refuxio para aguantar este confinamento que pronto rematará.
Positivismo
e moito ánimo, porque cada día que pasa é... un menos!
