CANDO PODEREMOS SAÍR?

Hai xa unhas semanas, durante as vacacións de semana santa, vendo que o confinamento se ía alongar máis tempo, comecei a pensar en como axudar ao alumnado neste momento tan duro para eles, e para todxs.

Demasiados días “enclaustrados” nas 4 paredes dos seus fogares. Demasiado tempo sen poder saír ás rúas, sen respirar aire puro, sen sentir a liberdade da que agora non gozamos.

Como saír se se non podemos? Como escapar da rutina? Como movernos a outros lugares sen poder poñer un pé fóra da casa? Como?

Como mestra, tíveno claro, a mellor opción, a que estaba ao alcance das nosas mans eran... OS LIBROS!

A ocasión veume de cara... ABRIL, o mes do libro e da lectura. Así que decidín escribir esta pequena historia pensando en que sirva de motivación para todo o alumnado e que atopen entre as páxinas dos libros a vía de escape que tanto precisan nestes intres. E ao mesmo tempo que creen un hábito que perdure durante toda a súa vida.

“Os LIBROS son o avión, o tren, o camiño. 

Son o destino e a viaxe, Son o fogar”. 

                                                   Anna Quindlen

CANDO PODEREMOS SAÍR?

- Miña nai, cando poderemos saír?

A nai mirou atentamente a cariña da súa cativa.

A pequena ficaba inmóbil fronte a ela, cos seus grandes ollos fixos, observándoa e agardando unha resposta, que por desgraza non foi a que desexaba escoitar.

- Miña nena – suspirou, anicouse e pousou as súas mans nas meixelas da súa filla, mentres a aloumiñaba – polo momento, seguimos sen poder saír.

Os ollos da pequena enchéronse de bágoas. Grandes bágoas que comezaron a escorregar rapidamente, e antes de que chegaran ás súas meixelas, aínda suxeitas pola súa nai, zafouse, berrou e marchou correndo para o seu cuarto, onde se deixou caer sobre o seu leito, boca abaixo, coa faciana cuberta polos seus brazos a modo de escudo sobre o que se protexeu para deixar saír toda a rabia e angustia que sentía despois de escoitar as palabras que saíran da boca da súa nai.

Máis para a nai, non fora mellor...

Ver á súa pequena así, rompíalle a alma. Non era quen de conter o seu propio lamento. Malia todo, quería achegarse ao cuarto para calmar e arrolar á súa cativa.

Polo camiño, unha man engurrada e cos ósos marcados por mor da artrose, detívoa. A lela Rosalía, que o observara todo, atenta, calada, sentadiña no seu tallo, fillo un aceno, co que a nai comprendeu que xa ía ela.

A lela Rosalía, era a bisavoa da cativa. Unha velliña pequeneira, tan pequena que á súa cadeira tiveron que cortarlle un anaco das patas para que fose da súa medida. Vestía sempre de negro, pois gardaba loito, xa non sabía dende cando. Tiña o cabelo branco, tan branco como a capa da xeada que cobre os campos no inverno. Sempre levaba o pelo recollido nunha trenza que envolvía nun perfecto moño e escondía baixo o seu pano.

A lela Rosalía non che era de moitas palabras, mais, as que dicía... sentenciaban!

O seu rostro transmitía tranquilidade e dozura. As engurras que debuxaban a súa cara dábanlle un aspecto de tenrura que che empuxaba a “achuchala”. E ela, ben que se deixaba!

Cando a lela entrou no cuarto, a cativa ergueu un pouco a cabeza, o xusto para ver quen irrompía. Ao ver á lela Rosalía, sentada ao seu carón, deu un chimpo e buscou consolo entre os seus brazos.

A velliña acolleu á súa bisneta no colo, apertouna forte e comezou a acariñala.

- Miña rula, meu amoriño, temos que seguir sendo responsables e ficar na casa para loitar contra este virus do demo que aínda anda a facer das súas por aí fóra.

- Pero lela, eu non quero estar máis na casa, preciso saír a xogar fóra, boto de menos aos meus amigos, quero volver á escola... Ademais, estou aburrida!

A bisavoa deu unha volta coa mirada a ese cuarto ateigado de xoguetes. Había de todo... como podía ser que se aburrise con tal cantidade de cousas?

- Quere que xoguemos a algo?

- Non, quero saír destas catro paredes! – berrou.

E continuou saloucando e descargando a súa rabia contra o mandil da lela Rosalía.

Así, que non quería seguir nesas catro paredes? A bisa tiña a solución.

Ergueuse e desapareceu do cuarto, co seu camiñar paseniño e peculiar.

A curiosidade da cativa, fixo que a seguise.

A bisavoa entrou na súa habitación, abriu o primeiro caixón sa súa mesa de noite e sacou algo que a pequena non logrou ver ata que a lela Rosalía se virou.

Era... un libro! Un libro non moi grande, coa cuberta deteriorada e as follas dunha cor amarelenta escura que revelaba o paso do tempo.

Sentou nunha butaca (tamén a medida) que había a carón da súa cama. Unha butaca na que á lela Rosalía lle gustaba pasar parte do día coa mirada perdida pola fiestra, ollando ao horizonte e pensando nas súas cousas.

A lela deu un par de golpes coas palmas das mans sobre as súas pernas e a pequena inmediatamente entendeu que a avoiña quería que fose para o seu colo, e non o dubidou nin un segundo.

Dun chimpo plantouse no colo da velliña e escoitou o que lle quería contar:

- Meu amoriño, este é o meu máis prezado ben. Este libriño regaloumo miña nai cando era unha cativa coma ti. Nunca o puiden ler, pois non aprendín xamais; pero, dende que o teño nas miñas mans, ollo cara as letras e os debuxos imaxinando as fermosas historias que garda nas súas páxinas. A ti importaríache lermo?

A pequena ficou abraiada mirando cara a súa lela que a ollaba con esa tenrura á que a tiña acostumada e que facía que non se lle puidese negar nada.

Ela sabía que a lela Rosalía viña dunha familia moi humilde e que dende nena traballaba na casa: coidando os animais, labrando a terra... e por iso non fora á escola, que era algo moi común par a xente desa época.

Escoitara moitas veces historias da lela Rosalía cando rememoraba os anos da súa infancia. Cando tiñan xuntanzas familiares, desas nas que se xunta unha morea de xente e se come todo o día, a súa avoa Sara (filla da lela Rosalía e nai da súa nai) sempre lle pedía que as contase e ese era o único momento no que todos calaban e acougaban para escoitar atentamente á lela. Pois ela ten a capacidade de contar historias dun xeito tan bonito que envolve a todos coas súas verbas.

A verdade é que á pequena non lle gustaba moito ler, de feito, tan só lía o que lle mandaban na escola. Mais, o ollar da súa lela fixo que non se puidera negar.

Termou do pequeno libro e ollou detidamente a portada que acollía o título: “Lendas”. Cando o abriu, chamoulle a atención que o libro estaba escrito a man, igual que os debuxos que acompañaban as historias.

A pequena comezou a ler e sentiu como a lela Rosalía pechaba os ollos e se deixaba deleitar polo son das palabras que saían dos beizos da nena. Escoitou, sen perder son, as verbas que contiña o seu tesouro, ese libro que tantas veces tivera entre as súas mans, ese que tantas veces imaxinara e que agora estaba descubrindo na voz da súa bisneta.

Sen decatarse, as dúas deixaran a cadeira do cuarto na que se atopaban, para somerxerse nunha fraga encantada da Galicia de antano.

A medida que lía, podían sentir cada palabra, tocar coa mente cada paraxe, sentir a cada personaxe ao seu carón...

Sen decatarse remataron a primeira lenda. Cando a cativa parou de ler, contemplou á súa bisavoa cos ollos repletos de bágoas, embriagada da emoción.

Non lembraba, na súa curta memoria, ter visto chorar á lela Rosalía nunca, pois ela era unha muller moi doce e alegre.

Coa voz entrecortada díxolle:

- Grazas miña filla. – E apertouna con forza contra o seu peito.

Fundíronse nunha aperta chea de sentimento.

A lela Rosalía levantouse, colleu da man á cativa e dirixiuna cara ó seu cuarto. Achegouse aos estantes baixo a atenta mirada da súa bisneta. O moble estaba moi desordenado, repleto de xoguetes por todas partes.

A lela Rosalía comezou a apartar delicadamente os xoguetes ata que deixou visibles unha morea de libros, que a pequena case nin lembraba que estaban alí.

Dende había moitos anos, de feito, dende o nacemento da cativa, a lela Rosalía sempre lle facía o mesmo agasallo... un libro! Mais, a pequerrecha nunca lle fixera moito caso, porque os outros agasallos eran máis atractivos para ela. Os xogos de mesa, balóns, coches, bonecas... e, sobre todo, os xoguetes dixitais foran tapando os libros.

- Miña ruliña, non podemos saír á rúa, máis acabas de comprobar que si que podemos escapar destas 4 paredes... lendo un libro podemos viaxar a calquera lugar.

A cativa ficou abraiada contemplando os libros...

- Lela, a partires de agora, lereiche todos os días.

E dende ese intre, a pequena e a lela Rosalía ficaban xuntas na cadeira a carón da fiestra e viaxaban a mundos descoñecidos e vivían mil aventuras... sen saíres da casa!

BERENA FONTELA TURNES

(Abril 2020)

Con agarimo para todo o alumnado do CPI Pontecesures.

Que atopedes nas páxinas dos libros a porta que vos abre unha aventura cara lugares fantásticos e aventuras extraordinarias.

Que cada libro sexa un refuxio para aguantar este confinamento que pronto rematará. 

Positivismo e moito ánimo, porque cada día que pasa é... un menos!